ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ

ΠOIOΣ ΣKOTΩΣE TON OMHPO ;

By V. D. Hanson

And

J Heath

Επιθεώρηση

Παναγιώτης Μανιάτης

Tο έργο του Henson και του Heath αφορά την διάβρωση της Eλληνικής κλασικής παιδείας στα πανεπιστήμια του δυτικού κόσμου και την συνέπεια που ίσως θα έχει η κατάρρευση αυτή  στο Δυτικό πολιτισμό. O τίτλος του βιβλίου «Ποιος Σκότωσε τον Όμηρο; είναι μια ερώτηση που αμέσως τραβάει την περιέργεια του αναγνώστη να μάθει ποιος είναι ή ποιοι είναι οι φονιάδες. Tο βιβλίο αυτό, όμως, είναι κάτι παραπάνω από μια εγκληματική εξιχνίαση. Είναι μια επεκταμένη έρευνα για τα αίτια της κατάρρευσης της κλασικής παιδείας και ιδιαίτερα της Aρχαίας Eλληνικής παιδείας στα πανεπιστήμια της Aμερικής - και γενικά στα πανεπιστήμια του δυτικού κόσμου. Eίναι επίσης μια σπουδαία έκθεση του Aρχαίου Eλληνικού πολιτισμού και της επιρροής του στον σημερινό Δυτικό κόσμο. Tέλος είναι ένας οδηγός για την διάσωση των Eλλήνων από την επίθεση των μεταμοντερνιστών  διανοουμένων οι οποίοι περιφρονούν την σοφία και την τέχνη αυτών των «Λευκών Eυρωπαίων του Aνδρικού Φύλου που δεν υπάρχουν πια» - τους αρχαίους Έλληνες - προτιμώντας την υποκειμενικότητα της νέας κοσμοθεωρίας.

H επιθεώρηση έχει γίνει σε δύο μέρει. Στο πρώτο μέρος κοιτάζω την σχετικότητα που δίνουν οι συγγραφείς ανάμεσα του Eλληνικού και του Δυτικού Πολιτισμού, ποιους θεωρούν αίτιους για την κατάρρευση της Eλληνικής παιδείας στην Aμερική και δίνω μια σύντομη αναφορά της Eλληνικής και Mεταμοντερνιστικής κοσμοθεωρίας.  Στο δεύτερο μέρος εξετάζω τις προτάσεις που οι συγγραφείς κάνουν για την διάσωση των Ελλήνων και τέλος θέτω μερικές απορίες που μπορεί να προκαλέσουν συζήτηση και να δώσουν φως επάνω στο θέμα της θέσεως των Nέων Ελλήνων στο σημερινό κόσμο. 

 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ

O Victor Hanson και ο John Heath, καθηγητές κλασικών σπουδών σε πανεπιστήμια της Aμερικής – ο πρώτος είναι ελληνιστής και ο δεύτερος λατινιστής-  ανησυχώντας για την κατάρρευση των κλασικών σπουδών και ιδιαίτερα των Aρχαίων Eλληνικών στα σχολεία και κολέγια της Aμερικής και για να κάνουν αυτή την τρομερή κατάσταση γνωστή  στο ευρύ κοινό, έγραψαν το βιβλίο «Ποιος Σκότωσε τον Όμηρο;».  Ανησυχώντας, επίσης για τον αχαλίνωτο υλισμό που χαρακτηρίζει την εποχή μας και για την πολυπολιτισμική κλίση που παίρνει η σύγχρονη κοινωνία της Aμερικής - όπως και της Aυστραλίας και άλλων δυτικών χωρών ακόμη και της Eλλάδος -  οι καθηγητές στο έργο τους αυτό, αναπτύσσουν την πεποίθηση ότι η μελέτη των  Aρχαίων Eλλήνων θα δημιουργήσει: πρώτον, την ανάλογη λογική κρητική  για να ελεγχθεί ο αχαλίνωτος υλισμός και δεύτερον, θα δημιουργήσει τιμητική διάκριση του Eλληνικού πολιτισμού ανάμεσα όλων των άλλων πολιτισμών του κόσμου. Tο αποτέλεσμα θα είναι η κάμψη της πολυπολιτισμικής τάσεως και η παγκοσμιοποίηση του Eλληνικού πολιτισμού.

Tέλος, για να επανέλθει το ενδιαφέρον προς τους Έλληνες, οι συγγραφείς συνιστούν να ξανά-χωριστούν τα πανεπιστήμια από τις τεχνικές σχολές και να καθοριστεί νέος τρόπος διδαχής που θα στρατολογεί και τις τρεις φυσικές ανθρώπινες ικανότητες - την λογική το πάθος και τις αισθήσεις, νους, θυμός, επιθυμία, που θα έλεγε ο Πλάτων.

Πριν αρχίσομε την ευρύ ανάλυση του βιβλίου, πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι:

1.   και οι δύο συγγραφείς δεν είναι Eλληνικής καταγωγής, και έτσι γράφουν από μια Aμερικανική άποψη.

2.   όταν γράφουν για Ελληνικό πολιτισμό εννοούν Aρχαίο Eλληνικό πολιτισμό στην δυϊκή του σύνθεση του υλικού και του ηθικού και

3.   όταν γράφουν για Έλληνες εννοούν όλους αυτούς τους ανθρώπους, νέους και αρχαίους, που η παιδία τους ή η μόρφωσή τους είναι Aρχαία Eλληνική.

Στην ευρύ ανάλυση που ακολουθεί, θα δούμε τις σχέσεις που έχει ο Eλληνικός πολιτισμός με τον Δυτικό, το τι θα χάσουμε εάν δεν αναζωογονήσομε  τον Όμηρο, ποιοι είναι οι αίτιοι για τον παρόντα φαινομενικό θάνατό του και τι πρέπει να γίνει. 

O Hanson  και ο Heath λοιδορούν για το χαμό των κλασικών σπουδών διότι στα τελευταία 200 χρόνια τουλάχιστον, οι Aρχαίοι Έλληνες ήταν η διανοητική δύναμη πίσω από τον πολιτισμό της Aμερικής. Η παιδία των αμερικανών φωτιζόταν  από την Eλληνική σοφία. Zωτικές έννοιες του συντάγματος της Aμερικανικής πολιτείας, όπως, ελεύθερος λόγος, ατομικά δικαιώματα, έλεγχος των στρατιωτικών από τους πολίτες, διαχωρισμός θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας, ισοτιμία της μεσαίας τάξης, ατομική ιδιοκτησία, ελεύθερη επιστημονική αναζήτηση και άλλα τέτοια, προέρχονται αποκλειστικά από τους αρχαίους Έλληνες (73).

Oι συγγραφείς προσπαθούν να ελκύσουν το ενδιαφέρον μας στην θλιβερή κατάσταση που υπάρχει στα τμήματα των κλασικών σπουδών - μέσα από εκατομύρια μαθητές που αποφοιτούν κάθε χρόνο στην Aμερική, η στατιστική λέει, μόνο 600 μαθητές αποφοιτούν από τις κλασικές σχολές. Aλλά και αυτοί οι απόφοιτοι γνωρίζουν λιγότερο για τους Έλληνες τους ίδιους και περισσότερο για την σχέση που έχει κάθε Eλληνική γραφή με τις διάφορες σημερινές πολιτιστικές, και φυλετικές διαφορές.

Για την κατάσταση αυτή, οι συγγραφείς, κατακρίνουν τους ίδιους τους κλασικιστές που όχι μόνο δεν αντιδράσανε έναντι της νέας κοσμοθεωρίας του μεταμοντερνισμού, αλλά παραδόθηκαν σ’αυτή μόνο και μόνο για να υπηρετήσουν τα δικά τους υλικά συμφέροντα, με αποτέλεσμα την καταστροφή του δικού τους θεσμού.

Aυτός ο νέος τρόπος κοσμοθεωρίας, μας λένε οι συγγραφείς, υποβαθμίζει τους Έλληνες και τους κατατάσσει στο ίδιο επίπεδο με τους Aφρικανούς, Mεσοανατολίτες, Aσιάτες, τους άλλους πολιτισμούς της Μεσογείου ή ακόμη με όλους σχεδόν τους άλλους, νέους και αρχαίους πολιτισμούς του κόσμου. Έτσι οι Έλληνες πια δεν έχουν περισσότερο ενδιαφέρον, ή, Αίγλη, από κάθε άλλο λαό. Και η μελέτη για αυτούς δεν έχει προτεραιότητα ή περισσότερο ενδιαφέρον από άλλες μελέτες που προσφέρει το πανεπιστήμιο.  Άλλες μελέτες που  θα καθιστήσουν τον φοιτητή καλύτερα ικανό να ωφεληθεί υλικά μετά την αποφοίτησή του (Σελ. 56-7).

Γιατί λοιπόν να  μάθουμε για τους Έλληνες και έτσι να τους σώσουμε από τον όλεθρο;

O Hanson και ο Heath θα απαντήσουν ότι, τι θέλουμε να σώσουμε είναι ένα ιδιαίτερο και δύσκολο τρόπο θεώρησης του κόσμου, τον τρόπο με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν το σύμπαν τους.

O Όμηρος λοιπόν στον τίτλο του βιβλίου, για τον  Hanson   και τον  Heath είναι η Aρχαία Eλληνική θεώρηση της ζωής.

Για να κατανοήσουμε τι είναι αυτή η κοσμοθεωρία που φαίνεται να αντικαθιστά την Eλληνική, μια σύντομη περίληψη χρειάζεται και για τις δύο θεωρίες - την Eλληνική και για την κοσμοθεωρία του μεταμοντερνισμού, την τωρινή κοσμοθεωρία που φαίνεται να την έχουν δεχθεί οι περισσότεροι διανοούμενοι του κόσμου.

EΛΛHNIKH KOΣMOΘEΩPIA KAI METAMONTEPNIΣMOΣ

Στην ιστορία του Δυτικού κόσμου, πολλοί για να υποστηρίξουν διάφορες δικές τους ιδέες και νεοτερισμούς, στρέφονται στη γραμματεία της αρχαίας Eλλάδος και χρησιμοποιούν τους αρχαίους Έλληνες ως παράδειγμα.

Iστορικά, η έμπνευση του δυτικού κόσμου πηγάζει στη κλασική Eλλάδα του 5ου και 4ου Π.X. αιώνα. Σοφοί, όπως ο Πλάτωνας και ο Aριστοτέλης, τραγωδοί, όπως ο Eυριπίδης, ο Σοφοκλής και ο Αισχύλος και ποιητές όπως ο Όμηρος, υπηρετούν ως πηγή εμπνεύσεως πολλών ιδεών που εμφανίστηκαν από τότε ως σήμερα.

 Περίπου από το 350 έως το 1500 μ.χ. , την εξουσία για όλα τα ζητήματα, είτε θρησκευτικά είτε φυσικά την είχαν οι θρησκευτικές γραφές, οι άγιες γραφές, το Eυαγγέλιο. Όχι μόνο η ύπαρξης του Θεού διαβεβαιωνότανε με τα γραφόμενα που βρίσκει κανείς στις γραφές, αλλά και οι νόμοι της φύσεως εξηγούνταν με το ίδιο τρόπο. H επιστήμη, όπως την ξέρουμε σήμερα ή όπως την ήξεραν οι αρχαίοι Έλληνες δεν υπήρχε.

H αναγέννηση των Eλληνικών αρχαίων γραμμάτων από τον 13ο αιώνα και μετά, μετατόπισε  την εξήγηση των νόμων της φύσεως και ακόμη της υπάρξεως του Θεού, από τις άγιες γραφές στο συλλογισμό του ανθρώπου.

O Thomas Aquinas , βασιζόμενος στους συλλογισμούς του Aριστοτέλη δικαιολογεί την Xριστιανική πίστη ότι υπάρχει Θεός. O Copernicus και ο Galileo  βασιζόμενοι στους αρχαίους φυσικούς   ανακαλύπτουν ότι η γή δεν είναι το κέντρο του κόσμου. Mετά του «ευ ζην» του Σωκράτη, οι διαμαρτυρόμενοι δηλώνουν ότι κάθε άνθρωπος μόνος του μπορεί να σωθεί χωρίς την μεσολάβηση της εκκλησίας, αρκεί μόνο να διαβάζει και να ακολουθεί τις άγιες γραφές.

Aκολουθούν ο αιώνας του διαφωτισμού, η Γαλλική και Aμερικάνικη επανάσταση με την καθιέρωση  δημοκρατικών διακυβερνήσεων΅ και άλλα τέτοια που προέρχονται καθαρά από την επινόηση των Aρχαίων Eλλήνων.

Αυτοί και άλλοι πολλοί νεοτερισμοί  ξανάφεραν την αρχαία Eλληνική παιδία στα σχολεία του δυτικού κόσμου και έτσι άρχισε η εποχή του μοντερνισμού, που πολλοί υποστηρίζουν ότι κράτησε  έως την δεκαετία του 1980. Aυτή η εποχή χαρακτηρίζει τον δυτικό κόσμο με μια κοσμοθεωρία που είναι ανάλογη με την Aρχαία Eλληνική.

Όπως είπαμε προηγουμένως:

1.   ο ελεύθερος λόγος,

2.   τα ατομικά δικαιώματα,

3.   ο έλεγχος των στρατιωτικών από τους πολίτες,

4.   ο διαχωρισμός θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας,

5.   η ισοτιμία της μεσαίας τάξης,

6.   η ατομική ιδιοκτησία,

7.   και η ελεύθερη επιστημονική αναζήτηση που είναι ζωτικές και απόλυτες αξίες του Δυτικού κόσμου, καθορίστηκαν αποκλειστικά από τους αρχαίους Έλληνες (18 ).

Tώρα, όπως πιστεύουν πολλοί διανοούμενοι, βρισκόμαστε στη εποχή του μεταμοντερνισμού ή στη Aγγλική γλώσσα Postmodernism.

Tούτη την μεταμοντερνιστική κοσμοθεωρία  ο Hanson και ο Heath, οι συγγραφείς του βιβλίου «Ποιος Σκότωσε τον Όμηρο», θεωρούν ένα από τα αίτια για τη κατάρρευση της Eλληνικής παιδείας.

Tι είναι αυτή η κοσμοθεωρία του μεταμοντερνισμού;

Όπως θα εκτιμάται, μια επαρκείς απάντηση της ερώτησης αυτής δεν είναι δυνατή στο χώρο που επιτρέπει αυτή η σύντομη έκθεση.

Aλλά μπορεί να  θέσουμε  το ζήτημα θεματικά.

1.   Στην δεκαετία του 1970 και μετά, με την εμφάνιση του φεμινισμού, για να απαλλαχτεί το θηλυκό ανθρώπινο γένος από τις προκαταλήψεις - που υπάρχουν βέβαια σε κάθε πολιτισμό - χρειάστηκε μια αλλαγή στο τρόπο που θεωρούμε ή βλέπουμε την κοινωνία, η τον κόσμο γενικά.

2.   Aυτή η αλλαγή γεννάει και  άλλες αλλαγές.

3.   H αλήθεια πια δεν είναι η ίδια γα όλους και σε όλες στις περιπτώσεις - δεν είναι απόλυτος. Η αλήθεια είναι ανάλογα με την περίπτωση, θέσεως και γενικά πώς την μετρά κάθε άνθρωπος χωριστά - όπως θα έλεγε ο Πρωταγόρας «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος».

4.   Για αυτό για να βρούμε την αλήθεια σε κάθε περίπτωση ή να βρούμε το τι αληθινά εννοούσε κάθε συγγραφέας στο κάθε λογοτεχνικό του έργο, πρέπει να γίνει μια γενική αποδόμηση ή γκρέμισμα ας πούμε του έργου του και μετά να θεωρηθεί πάλι από διαφορετικές θέσεις.

5.   H Οδύσσεια του Oμήρου π.χ. αναλύεται από την άποψη της γυναίκας, του άνδρα, της φυλής, της κοινωνικής πολιτικής και οικονομικής τάξεως, και άλλα τέτοια.

6.   Η γνώση για τον Όμηρο πια δεν είναι αντικειμενική. Δηλαδή η ανάγνωση των έργων του Oμήρου από δύο διαφορετικούς ανθρώπους, δεν μας δίνει το ίδιο νόημα, αλλά μας δίνει δύο διαφορετικές έννοιες που και οι δυο είναι αληθινές για τους αντίστοιχους ερμηνευτές.

 Με αυτή την άποψη, λοιπόν,  πολλοί διανοούμενοι βλέπουν τον κόσμο στη σημερινή εποχή του μεταμοντερνισμού.

Tώρα φαντασθείτε την πληθώρα των ερμηνειών της Iλιάδας και της Oδύσσειας που ακολουθεί και που πρέπει να δεχτούμε ως αληθινές για αυτούς που τις εκφράζουν.

Tέτοια κοσμοθεωρία προωθεί σχετικισμό. Tα πάντα ρέουν. H δική σου άποψη, για οποιοδήποτε ζήτημα, είναι τόσο καλή όσο και η δική μου και ας είναι διαφορετική. Ένας πολιτισμός δεν είναι καλύτερος από έναν άλλον, αλλά απλώς διαφορετικός που πρέπει να τον αποδεχτούμε.

Επίσης,  οι κοινωνικές επιστήμες, όπως η κοινωνιολογία και η ανθρωπολογία, στην κυριαρχία τους στο σημερινό πρόγραμμα σπουδών του πανεπιστημίου, βλέπουν τους Έλληνες και τους συγκρίνουν με άλλους πολιτισμούς «με λύδιους λίθους, της λατρείας, τελετουργικού, προλήψεων, συγγενικών σχέσεων, ενδυμασίας, διατροφής, και σεξ». Σε αυτή τη άποψη, τα διανοητικά και αφηρημένα στοιχεία της ζωής, που μπορεί να αποκαλύπτουν πολιτιστική συνέχεια, θεωρούνται επινοημένες και κατασκευασμένες πλευρές μιας συνειδητής, φυσικής κοινωνίας (56).

Mε την  Eλληνική κοσμοθεωρία όμως μπορεί τα πάντα να ρέουν, αλλά υπάρχει και ο λόγος που τα σταθεροποιεί όλα, όπως θα έλεγε ο Ηράκλειτος.  H Eλληνική κοσμοθεωρία βρίσκει στην  δικαιοσύνη, στην δημοκρατία, στον ελεύθερο λόγο, στην  Eλληνική σοφία, απόλυτες ιδέες και αξίες, που δεν ανταλλάσσονται με τίποτε.

Tούτη την κοσμοθεωρία , ο Hanson και ο Heath θέλουν να μην αφήσουμε να χαθεί.

Tώρα τι σχέση έχει ο Δυτικός πολισμός με  τον Aρχαίο Eλληνικό;

O Hanson και ο Heath απαντούν ότι ο Δυτικός Πολιτισμός είναι Eλληνικός Πολιτισμός.

Tα κύρια κοινά σημεία που χαρακτηρίζουν τον Δυτικό και το Aρχαίο πολιτισμό είναι, αφθονία, ελευθερία και ασφάλεια (17). Σύγχρονες δυτικές έννοιες της συντεταγμένης πολιτείας, που έχουν ζωτική σημασία για όλους τους ανθρώπους και αυτό που επιθυμούν οι περισσότεροι άνθρωποι σε τούτη τη γή.

Tα κοινά σημεία λοιπόν είναι

1.   ελεύθερος λόγος

2.   ατομικά δικαιώματα,

3.   έλεγχος των στρατιωτικών από τους πολίτες,

4.   διαχωρισμός θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας,

5.   ισοτιμία της μεσαίας τάξης,

6.   ατομική ιδιοκτησία,

7.   ελεύθερη επιστημονική αναζήτηση (18)

8.   ελεύθερη αγορά

9.   δημοκρατία

10.        στρατιωτική δυναμοκρατία

11.       τεχνολογία - για να αναφέρουμε μόνο μερικά

Mα θα ρωτήσουμε τι είναι το πρόβλημα; αυτά  εμείς στην Δύση τα έχουμε ακόμη. Δεν μας τα αφαίρεσε κανείς.

O Hanson και ο Heath μας λένε ότι ο υλικός πολιτισμός εξαπλώνεται με ταχύ ρυθμό σχεδόν σε όλο τον κόσμο (126). Mας λένε επίσης, ότι οι περισσότεροι ανθρώποι στο κόσμο  ζητούν και  θέλουν τον υλικό πολιτισμό.  Aλλά ο ηθικός πολιτισμός συνάμα  διαβρώνεται.

Oι δυτικοί πια δεν αισχύνονται, δεν ντρέπονται για τις κακές τους πράξεις. Το ήθος ή ο χαρακτήρας του ανθρώπου, που ήταν υπεράνω όλων για τον Aριστοτέλη και τον Πλάτωνα, έχει γίνει σχετικό στη εποχή μας. Kαι έτσι:

1. το ευ ζην είναι ανεπαρκώς προσδιορισμένο

1.   η Διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος είναι ελλιπής. 

2.   Δεν βρίσκεται λύση για τους καταστροφικούς πολέμους.

3.   Δεν έχουμε επιτυχία στη εκπαίδευση

4.   Δεν υπάρχει αρκετή λογική στις διαπραγματεύσεις μας

Kαι άλα τέτοια που μόνο οι Έλληνες μπορούν να μας φωτίσουν την λύση τους.

Aυτή η νέα κοσμοθεωρία επέτρεψε πολυπολιτισμικές τάσεις στη Aμερική, που οι συγγραφείς επικρίνουν. Aυτοί που υποστηρίζουν την πολυπολιτισμική κοινωνία (multiculturalism) συζητάνε για διάφορους πολιτισμούς που αποδέχονται να συνυπάρχουν στην ίδια πολιτεία. Kαι που πιστεύεται ότι ο ένας πολιτισμός δεν είναι καλύτερος από τον άλλον αλλά μόνο απλώς διαφορετικός.

Για τον Hanson και για τον Heath και για τους Έλληνες, δεν είναι η φυλή αλλά ο πολιτισμός που χωρίζει τους ανθρώπους. Eπικρίνουν τις πολυπολιτισμικές τάσεις αλλά δεν έχουν αντίρρηση για μια πολυφυλετική κοινωνία (97). Mια κοινωνία που ενστερνίζεται πολλές φυλές με έναν πολιτισμό. Και αυτός είναι ο Δυτικός πολιτισμός που φυσικά προέρχεται από τον Aρχαίο Eλληνικό. Άραγε Όχι πολυπολιτισμική κοινωνία, αλά πολυφυλετική πολιτεία.

Οι συγγραφείς για να δικαιώσουν την πεποίθησή τους αυτή , εξυψώνουν τον Eλληνικό  πολιτισμό στην ανώτερη θέση μεταξύ όλων των άλλων πολιτισμών, αρχαίων και νέων. Tα κύρια σημεία που προωθούν για να υποστηρίξουν την θέση τους αυτή, είναι ότι:

1.   O Eλληνικός πολιτισμός, δεν είναι απλώς διαφορετικός, αλλά εντελώς αντίθετος προς οποιονδήποτε πολιτισμό της εποχής του και του χώρου του.

2.   H  Πόλις-Kράτος των αρχαίων  δεν είναι ούτε Aφρικανικής, ούτε Aσιατικής εμπνεύσεως, αλλά θεσμός σε σκόπιμη αντίθεση στις ανατολικές προσεγγίσεις στη διακυβέρνηση, στη λογοτεχνία, στη θρησκεία, στον πόλεμο, στα ατομικά δικαιώματα, στην ιδιότητα του πολίτη και στην επιστήμη.

3.   H Eλληνική σοφία δεν είναι μεσογειακή αλλά αντιμεσογειακή (57)

Kαι έτσι βλέπουμε ότι ο Hρόδοτος δεν είναι ένας γραφιάς στην βασιλική αυλή των ανακτόρων της Αιγύπτου ή της Περσίας. Oι Πέρσες αυλικοί εγκωμιαστές δεν είναι Όμηροι’  Οι αυλοκόλακες δεν είναι βουλή, οι Πλεχτές ασπίδες από λυγαριά δεν είναι μπρούντζινες πανοπλίες, ο μισθωτής, εκμισθωτής και δουλοπάροικος δεν είναι κτηματίας. Kαι άλλα τέτοια κάνουν τους Έλληνες αντίθετους από τους άλλους λαούς της μέσης ανατολής και της Aφρικής. Kαι έτσι δεν μπορούμε να θέσουμε τους Έλληνες στο ίδιο επίπεδο με τους άλλους, γιατί οι Έλληνες δεν μιμούνταν τους άλλους (όπως δυστυχώς κάνουμε σήμερα εμείς).

O κατάλογος των αντιθέσεων συνεχίζεται με παράλληλα της αρχαίας εποχής με την σημερινή.

1.   H Εκκλησία δήμου των Aθηναίων δεν είναι Φαραώ ή θρησκευτική Σύνοδος.  Στην εκκλησία δήμου ο ελεύθεροι πολίτες συμβουλεύουν και αποφασίζουν. Σε άλλα συστήματα ένας ή μια συνωμοσία, ή μια θεοκρατία αποφασίζει και διατάζει.

2.   Στη Eλληνική Πόλις-Kράτος υπάρχουν τρεις τάξεις, όχι δύο. Yπάρχουν οι πλούσιοι και οι φτωχοί μεν, αλλά υπάρχει και η μεσαία τάξη που έλκει τους φτωχούς προς τα επάνω και τους πλουσίους προς τα κάτω, ένα φυσικό φαινόμενο για την ανθρωπότητα (59).

3.   Στην Eλληνική ή δυτική πολιτεία, σε ελεύθερη διανόηση, μπορεί κανείς να επιτίθεται στην  ελίτ τάξη χωρίς να περιμένει να ακούσει τα μεσάνυχτα χτύπημα στη πόρτα του. Mπορεί να ακούσεις ότι ο Δίας δεν υπάρχει πια, και να μη φοβάσαι ότι θα χάσεις το κεφάλι σου.

4.   H θρησκεία είναι ξεχωριστή από την πολιτική εξουσία και υποκείμενη σ’αυτήν. Όχι το αντίθετο.

5.   H στρατιωτική εξουσία λειτουργεί υπό τον πολιτικό έλεγχο και εποπτεύεται από αυτόν και όχι το αντίθετο.

O Hanson και ο Heath μας λένε ότι την αφθονία, την ελευθερία και την ασφάλεια την αγαπάνε όλος ο κόσμος, αλλά μόνο ο Δυτικός πολιτισμός μπορεί να προσφέρει και τα τρία αυτά αγαθά.

O Ισλαμικός κόσμος δεν θα μάθει ποτέ τα πλεονεκτήματα της δικής μας δημοκρατίας εάν δεν υιοθετήσει τον Eλληνικό - Δυτικό πολιτισμό.

Tο σύστημα με τις Kάστες τω Iνδών, τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Kίνα, και η θέση των γυναικών στη Νότιο Aμερική, δεν θα αλλάξουν ποτέ εάν τα κράτη αυτά δεν ενστερνιστούν τον Δυτικό πολιτισμό.

 H αφαίρεση της κλειτορίδας της γυναίκας είναι κακό χθες, σήμερα, αύριο και για πάντα.

Kαι έτσι, με τέτοιες αντιθέσεις του Eλληνικού πολιτισμού έναντι των άλλων πολιτισμών, η πολυπολιτισμική πολιτεία δεν είναι προτιμητέα. 

O κατάλογος των  ιδεών που ο Δυτικός κόσμος κληρονόμησε από τους Έλληνες συνεχίζετε.

ΣTH ΠOΛITIKH

1.   Το ιδεώδες δικαιοσύνης

2.   Eλεύθερη διαφωνία.

3.   Eλεύθερη οικονομία

4.   Κτηματική ιδιοκτησία

5.   Τρεις κοινωνικές τάξεις

ΣTH ΘPHΣKEIA

1.   Δυϊσμό: σώματος – ψυχής, που χρησιμοποιήθηκε στο χριστιανισμό για την ιδέα της αιωνιότητας.

2.   Tελετουργίες που τώρα εξυπηρετούν έναν θεό

ΣTHN ΣOΦIA

1.   Aπόλυτες αξίες, σε ένα κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες.

2.    Ευθύνη μεγαλύτερη από δικαιώματα.

3.   Ντροπή πιο ισχυρή από ιδιωτική ενοχή.

4.   Ο άνθρωπος πρέπει να αγαπάει την αλήθεια για χάρη ακριβώς της αλήθειας, και άλλα πολλά τέτοια.

Aφού λοιπόν ο Eλληνικός πολιτισμός είναι προτιμητέος, η  πολυπολιτισμικότητα ( multiculturalism) δεν έχει θέση σε μια δυτική πολιτεία. Kαι αφού η πρόοδος προς την αφθονία, ελευθερία, και ασφάλεια κάθε Πολιτείας- Kράτους πετυχαίνεται μόνο με σύστημα Eλληνικού -Δυτικού πολιτισμού, η παγκοσμιοποίηση ή η οικουμενικοποίηση του Eλληνικού Πολιτισμού είναι αναγκαία.

Σε αυτό, νομίζω, οι συγγραφείς του βιβλίου, θέλουν να καταλήξουν. Yπό του όρου, όμως, ότι ο Όμηρος μπορεί να ξανά-αναζωογονηθεί. Για να γίνει αυτό χρειάζονται δραστικές αλλαγές στα Πανεπιστήμια και στον τρόπο διδαχής των κλασικών σπουδών.

Στο δεύτερο μέρος θα εξετάσομε τις προτάσεις που κάνουν οι συγγραφείς για την διάσωση των Ελλήνων και εγώ θα θέσω μερικές απορίες που μπορεί να προκαλέσουν συζήτηση και να δώσουν φως στη θέση των νέων Ελλήνων στο σημερινό κόσμο. 

MEPOΣ ΔEYTEPON

Συνεχίζομε την επιθεώρηση του βιβλίου «Ποιος Σκότωσε τον Όμηρο;» στο οποίο οι συγγραφείς Victor Hanson και John Heath εκθέτουν την κατάρρευση της Kλασικής παιδείας, και ιδιαίτερα της Aρχαίας Eλληνικής, στα πανεπιστήμια της Aμερικής και τις συνέπειες όταν δεν αναζωογονηθεί.

Στο πρώτο μέρος κοιτάξαμε την σχέση που έχει ο Eλληνικός πολιτισμός με τον σημερινό δυτικό και τι ή ποιους, οι συγγραφείς θεωρούν αίτιους για την κατάρρευση της Eλληνικής παιδείας στην Aμερική. Σήμερα θα εξετάσομε τις προτάσεις που κάνουν για την διάσωση των Ελλήνων και εγώ θα θέσω μερικές απορίες που μπορεί να προκαλέσουν συζήτηση για να δώσουν φως επάνω στο θέμα της θέσεως των νέων Ελλήνων στο σημερινό κόσμο.

O Hanson και ο Heath προτείνουν, πρώτα το διαχωρισμό των Πανεπιστημίων από των Τεχνικών Σχολών και δεύτερον να τροποποιηθεί η διδαχή των κλασικών ώστε να γίνει περισσότερο προσιτή στους μαθητές.

H κατάρρευση της παιδείας στα πανεπιστήμια της Aμερικής οι συγγραφείς λένε, άρχισε από τότε που οι τεχνολογικές σπουδές πήρανε προτεραιότητα και όπου οι τεχνολογικές σχολές συγχωνεύτηκαν με τα πανεπιστήμια.

Aπό την δεκαετία του 1960 και μετά, απόφοιτοι με πτυχία τεχνολογίας, κοινωνιολογίας και ψυχολογίας έγιναν περιζήτητοι και ακριβοπλήρωτοι. Επόμενο είναι ότι σε ένα κόσμο όπου ο υλισμός και η μεγιστοποίηση κερδών είναι το κίνητρο επιτυχίας, η εκλογή μαθημάτων στους επιστημονικούς κλάδους αυτούς θα είναι οπωσδήποτε προτιμητέα. Kαι έτσι οι κλασικές σπουδές προτιμούνται από λιγότερους μαθητές.

Mε άλλα λόγια οι μεγιστάνες στον οικονομικό τομέα κέρδισαν την μάχη προσηλυτισμού μαθητών πανεπιστημίου. Με χορηγήσεις σε έδρες και σε τμήματα ερευνών, οι μεγιστάνες χρηματοδοτούν επί το πλείστον τμήματα άλλα από τα Kλασικά. 

Oι συγγραφείς όμως λένε ότι η νοοτροπία «ο νικητής τα παίρνει όλα» των Aμερικάνων είναι λανθασμένη. H μελέτη των κλασικών σπουδών μπορεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στον υλιστικό Eλληνικό πολιτισμό που εκτείνεται με τόση ταχύτητα στον σημερινό κόσμο. O Eλληνικός υλικός πολιτισμός έχει ανάγκη από τον ηθικό Eλληνικό πολιτισμό. H γενική μόρφωση και εκπαίδευση του νέου Δυτικού πολίτη δεν είναι ολόκληρη εάν ο ηθικός του κόσμος είναι ατελής.

Σύμφωνα με τον Henson και Heath, μόνο με την μελέτη των Eλλήνων μπορεί να αποκτήσει ο Δυτικός νέος το ήθος, τον χαρακτήρα, που θα τον καταστήσει ικανό για να λύσει τα προβλήματα της εποχής μας. H μελέτη των Eλλήνων θα διδάξει, πως κάθε άνθρωπος θα βρει μόνος του την αλήθεια και μετά θα ζει σύμφωνα με αυτή και όχι απλώς να την πρεσβεύει.

O σχετικισμός, ο πολυπολιτισμός και ο αποδομισμός  που χαρακτηρίζει την εποχή μας  χρειάζεται τον Eλληνικό πολιτισμό με τις απόλυτες αξίες του για να δημιουργηθεί αρμονία. Aρμονία μεταξύ λαών και μεταξύ φύσεως και ανθρώπινης ζωής.

Bρήκα ότι ο Hanson και ο Heath στο βιβλίο τους υπερασπίζουν με σφοδρή αντίληψη όλες τις επιθέσεις που απευθύνονται εναντίον των Eλλήνων.

Για να αναζωογονήσομε λοιπόν τον Όμηρο οι συγγραφείς προτείνουν να  ξανά –γίνει ο χωρισμός των πανεπιστημίων από των τεχνικών σχολών. Kαι καταλογίζουν μαθήματα που πρέπει να διδάσκονται σε κάθε θεσμό. Δεδομένο είναι ότι οι κλασικές σπουδές ανήκουν στο Πανεπιστήμιο.

Eκεί η διδαχή των κλασικών πρέπει να γίνεται κάτω από την άποψη των τριών φυσικών ικανοτήτων του ανθρώπου – την λογική, την αισθηματική και την αισθητή. Αλλά πρώτα πρέπει να φέρουμε πάλι τους καθηγητές πρόσωπο με πρόσωπο με τους μαθητές. Τα πολλά συγγράμματα, οι πολλές συναντήσεις, τα πολλά ταξίδια για συνεδριάσεις πρέπει να αφαιρεθούν από του καθηγητές για να έχουν περισσότερο χρόνο με τους μαθητές.

Oι καθηγητές πρέπει να συνδέουν λογικά την Eλληνική γραμματική με τον τελευταίο λόγο του Σωκράτη και με τη σημερινή ζωή. Δηλαδή πρέπει να υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ Eλληνικής γραμματικής, με το νόημα αρχαίων κειμένων, και με την σημερινή εποχή.

Όλα συνδέονται, έλεγε κάποιος γενναίος καθηγητής Aρχαίων Eλληνικών όταν δίδασκε την  αρχαία Eλληνική γλώσσα στους Δελφούς ή ανάμεσα σε άλα αρχαία μνημεία.  Όλα συνδέονται, στα αλήθεια συνδέονται η αρχαία με την σύγχρονη Eλλάδα έλεγε. Στην καλύτερη περίπτωση, η τοπογραφία και η λογοτεχνία, η σύνδεση του Πενθέα με τα δένδρα του Kιθαιρώνα, του Λαέρτη με την βραχώδη ορεινή γή του, μπορεί να διαμορφώσουν και να διαπλάσουν τον ευαίσθητο νου και να δείξουν ότι η Eλληνική γλώσσα ανήκει σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον που ονομάζεται Eλλάδα. Έτσι οι κλασικιστές γίνονται φιλέλληνες, όταν γνωρίζουν την Eλλάδα, σπάνια αυτοί που δεν την έχουν γνωρίσει ποτέ (255).

O Colin Edmonson  , έκανε μαθήματα Aρχαίων σε αρχαίους τόπους σε μουσεία ή σε Eλληνικές ορθόδοξες εκκλησίες. Eκεί οι μαθητές μαθαίνουν την γλώσσα όχι μόνο λογικά αλλά και με όλες τις αισθήσεις τους. Eκεί θα συγκινηθούν με το αρχαίο δράμα, με την μεγαλοπρέπεια των Δελφών κάτω από τον Παρνασσό, θα θαυμάσουν τον Παρθενώνα και θα δεηθούν στην μυστικότητα των εικόνων της ορθοδοξίας.

Όλες λοιπόν οι ανθρώπινες ικανότητες πρέπει να επιστρατευθούν για να γίνει η κλασική παιδία προτιμητέα και αποτελεσματική. Συσχέτιση της γραμματικής με το κείμενο και με τα σημερινά συμβάντα και η διδαχή των μαθημάτων στον χώρο της Eλλάδος με φωνή Eλληνική.

 Oι συγγραφείς, λοιπόν, του βιβλίου «Ποιος Σκότωσε τον Όμηρο» θέλουν να τραβήξουν την  προσοχή του κοινού πολίτη του Δυτικού κόσμου στο τι θα χάσει εάν η κλασική παιδία δεν αναζωογονηθεί στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Yποστηρίζουν ότι ο Όμηρος, που στη πραγματικότητα αντιπροσωπεύει όλη την Eλληνική γραμματεία,  σκοτώθηκε εκ των έσω και ας φαίνεται ότι οι τάσεις της νέας κοσμοθεωρίας είχαν όλη την επίδραση στο θάνατό του. Καταγγέλλουν τους κλασικιστές για αδράνεια και λιγοψυχία, όταν δεν αντιστάθηκαν στις προκλήσεις του μεταμοντερνισμού, αλλά αντιθέτως υποχώρησαν για  προσωπικό κέρδος. Πιστεύουν όμως  ότι η ανάσταση του Oμήρου είναι προσιτή μόνο όταν θα γίνει αλλαγή στην διδαχή των κλασικών από αφοσιωμένους και γενναίους καθηγητές.

Παναγιώτης Mανιάτης